“89” үү? “233” уу?

Á¿ðýí ýðõò, òóñãààð òîãòíîñîí Ìîíãîë óëñûí àìèí ÷óõàë àñóóäëûí íýã íü õèë[1]èéí õàëäàøã¿é äàðõàí áàéäàë. Èéì ÷ ó÷ðààñ õèëèéí õàëäàøã¿é áàéäëûã õàíãàõ òàëààð Ìîíãîë óëñàä îëîí òîîíû õóóëü òîãòîîìæ  ¿éë÷èëäýãèéí äîòîð Ýð¿¿ãèéí õóóëèàð õèëèéí õàëäàøã¿é äàðõàí áàéäëûã õàìãààëñàí ÿâäàë ÷óõàë áàéð ñóóðü ýçýëíý. Ìîíãîë óëñûí Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí 89 дүгээр ç¿éëä Ìîíãîë óëñûí õèëèéã õóóëü áóñààð íýâòýðñýí ¿éëäëèéã ãýìò õýðýãò òîîöîæ, óã ãýìò õýðãèéí á¿ðýëäõ¿¿íèé øèíæèéã çààæ òîäîðõîéëñîí байдаг.

Сүүлийн жилүүдэд Монгол улсын хилийг хууль бусаар нэвтрэх гэмт хэрэг үндэсний аюулгүй байдлын эсрэг гэмт хэргийн дотор 90 орчим хувийг эзэлсэн тогтмол  үзүүлэлттэй байгаа нь ТЕГ-аас уг гэмт хэрэгтэй хийх тэмцлийг хүчтэй болгохыг шаардаж байна.

 

Харин  бүртгэгдсэн хэргийн 69.0 хувь шүүхээр шийдвэрлэгдэж, 2002 оныг 2008 онтой харьцуулахад шүүхээр шийдвэрлэсэн хэргийн тоо 3.7 дахин өсчээ.[2]

 

   Õóóëü áóñààð Ìîíãîë óëñûí õèë íýâòðýõ ãýìò õýðýãòýý õîëáîîòîéãîîð давхар ¿éëäýãääýã íýã õýðýã нь õóóðàì÷ áè÷èã áàðèìò ¿éëäýõ, àøèãëàõ, áîðëóóëàõ /Ýð¿¿ãèéí õóóëèéí 233-ð ç¿éë/ ãýìò õýðýã þì. ̺ðäºí áàéöààõ áàéãóóëëàãûí ñóäàëãààíààñ ¿çýõýä õèë õóóëü áóñààð íýâòðýõ ãýìò õýðãèéí äèéëýíõ íü õóóðàì÷ áè÷èã áàðèìò àøèãëàõ ãýìò õýðýãòýé íèéëìýë áàéäëààð ¿éëäýãäýæ áàéíà. ªºðººð õýëáýë õèë õóóëü áóñààð íýâòýð÷ áàéãàà õ¿ì¿¿ñèéí èõýíõ íü óëñûí õèëèéã õóóëü áóñààð íýâòðýõ ãýìò õýðýã ¿éëäýõýýñ ºìíº ýíý çîðèëãîîð õóðàì÷ áè÷èã áàðèìò îëæ àâàõ ÿâäàë ò¿ãýýìýë áàéíà. Хуурамч баримт бичгийг

- УБЕГ-ын холбогдох албан тушаалтан, албан хаагчидаар дамжуулж авах,

- Бусдаас худалдан авах,

- Бусдаар хийлгэх гэсэн 3 үндсэн аргаар олж авч байна. 

 

Дээрх судалгаанаас үзэхэд эрүүгийн хуулийн 89 дүгээр зүйл буюу “Монгол Улсын хил хууль бусаар нэвтрэх” гэмт хэргийн гаралтын үндэс нь эрүүгийн хуулийн 233 дугаар зүйлд заасан гэмт хэрэг болж байна. Хэдийгээр 233 дугаар зүйл ТЕГ-ын харъяаллын гэмт хэрэг бус хэдий ч эрүүгийн хуулийн 89 дүгээр зүйлд заасан гэмт хэрэгтэй тэмцэхийн тулд 233-г заавал анхаарч байх шаардлагатай болжээ. 

Эцэст нь дүгнэхэд:

Эрүүгийн хуулийн 89 дүгээр зүйлд заасан “Монгол Улсын хил хууль бусаар нэвтрэх” гэмт хэргийн гаралтын гол “зангилаа” нь эрүүгийн хуулийн 233 дугаар зүйлд заасан “Хóóðàì÷ áè÷èã áàðèìò ¿éëäýõ, àøèãëàõ, áîðëóóëàõ” гэмт хэрэг болж байгаа өнөөгийн нөхцөлд

- ЭЦГ-гаас 233-тай холбоотой асуудлаар мэдээлэл тогтмол авч байх,

- Гүйцэтгэх ажил идэвхитэй явуулах,

- МБХ-т мөрдөн шалгагдсан болон шалгагдаж байгаа гэмт хэрэгт дүн шилжилгээ хийж байх зэрэг ажлыг нэн тэргүүнд хийх шаардлагатай байна.   

 

---

[1] "Монгол Улсын нутаг дэвсгэрийн хязгаарыг газрын гадаргуу, усны мандал дээр хил залгаа улсын нутаг дэвсгэрийн хязгаараас зааглаж, Монгол Улсын олон улсын гэрээгээр тодорхойлж, тогтоосон шугамыг Монгол Улсын хил гэнэ.

[2] Ц.Доржням “Хууль бусаар Монгол улсын хил нэвтрэх гэмт хэрэг ба хууль сахиулах байгууллага” илтгэл.